Prawidłowe oznakowanie magazynu, czyli jakie kolory, kształty i symbole obowiązują?

Oznakowanie magazynów polega na wydzieleniu stref, w których na pracowników czyhają różnorodne zagrożenia. Znaki powinny być przejrzyste i czytelne, aby nie wprowadzać pracowników w błąd, a ich rola polega na uporządkowaniu przestrzeni i organizacji ruchu, ograniczeniu niebezpiecznych zdarzeń i wypadków oraz zwiększeniu sprawnego przebiegu wykonywanych zadań. Warto pamiętać, że skuteczność informacyjna oznaczeń zależy w głównej mierze od wiedzy i właściwej interpretacji sygnałów, które przekazują: w tym celu niezbędne jest zapewnienie szkoleń pracowników z zakresu oznaczeń stosowanych w magazynie.

Przepisy prawne

W Polsce szczegółowe przepisy prawne dotyczące znakowania przestrzeni magazynowej reguluje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Wymaga ono, by oznakowanie magazynu ostrzegało pracowników przed niebezpieczeństwami związanymi m.in. z upadkiem ładunku z wysokości lub w obszarze roboczym; ugięciem się belek nośnych konstrukcji służących do przechowywania towarów; zderzeń pojazdów, uderzeń w regały i potrąceń pracowników. Dodatkowym dokumentem określającym szczegółowe zasady stosowania systemu znaków ostrzegawczych w magazynie jest Dyrektywa Rady Europejskiej 92/58/EWG. Dyrektywa definiuje, że celem oznakowania magazynu jest regulowanie postępowania operatorów i wspieranie ich w podejmowaniu odpowiednich działań w określonych sytuacjach. Oznaczenia przybierają zwykle formę systemu kolorów, piktogramów, paneli świetlnych lub sygnałów dźwiękowych. Przepisy zobowiązują właściciela magazynu do ich wdrożenia, w szczególności w przypadku istnienia zagrożeń niemożliwych do uniknięcia przy użyciu technicznych środków ochrony lub środków organizacyjnych.

Jakie znaki są stosowane w magazynie?

Skuteczne oznakowanie musi spełniać kilka wymogów, m.in. w zakresie rozmieszczenia, kształtu, koloru oraz układu. Powinno być wykonane z materiałów odpornych na zużycie, w rozmiarze wystarczającym do zapewnienia ich widoczności i czytelności (z tych samych powodów należy je umieścić na odpowiedniej wysokości i we właściwym miejscu, z uwzględnieniem kątów patrzenia). Dyrektywa unijna ustaliła kolorystykę znaków, które są stosowane w przestrzeni magazynowej. Zgodnie z jej wytycznymi:

• kolorem czerwonym oznaczane są znaki zakazu, alarmy o niebezpieczeństwach, urządzenia przeciwpożarowe;
• kolorem żółtym lub bursztynowym: znaki ostrzegawcze, miejsca, w których trzeba zachować szczególną ostrożność;
• kolorem niebieskim: znaki nakazu, miejsca, gdzie wymuszone są określone działania, środki ochrony indywidualnej;
• kolorem zielonym: wyjścia ewakuacyjne, znaki pierwszej pomocy, miejsca, w których nie ma żadnego niebezpieczeństwa. oraz przeszkód utrudniających ich dostrzeżenie).

Do najpopularniejszych oznaczeń stosowanych w magazynach należą:

• znaki zakazu w formie okrągłych tablic z czarnym piktogramem na białym tle. Znak powinien zawierać czerwony ukośny pas ciągnący się od lewej do prawej i przecinający piktogram;
• znaki ostrzegawcze o trójkątnym kształcie i z czarnym piktogramem na żółtym tle;
• znaki nakazu o okrągłym kształcie z białym piktogramem na niebieskim tle;
• znaki wyjścia ewakuacyjnego lub pierwszej pomocy, w formie prostokątnej lub kwadratowej tablicy z białym piktogramem na zielonym tle;
• znaki przeciwpożarowe o prostokątnym lub kwadratowym kształcie z białym piktogramem na czerwonym tle.

Wspomniana dyrektywa unijna wspomina również o kilku innych oznakowaniach wymagających uściślenia. I tak pojemniki używane do składowania substancji niebezpiecznych oraz rury rozprowadzające takie substancje należy oznakować żółto-czarnymi lub czerwono-białymi pasami, zaś posadzkę w magazynie specjalnymi powłokami malarskimi na bazie żywicy lub antypoślizgowymi taśmami samoprzylepnymi w celu wygrodzenia obszarów roboczych. Dodatkowo wymagane jest znakowanie tras ruchu pojazdów za pomocą ciągłych pasów o wyraźnie widocznej barwie (uwzględniającej kolor posadzki), najlepiej białej lub żółtej.

Znaki świetlne lub dźwiękowe

W magazynach wykorzystywane są również oznaczenia ostrzegające przed potencjalnym niebezpieczeństwem z pomocą sygnałów świetlnych i dźwiękowych. Istotne jest dobranie odpowiedniego źródła światła – dobrze kontrastującego z otoczeniem i tym samym dobrze widocznego i łatwego w identyfikacji, ale nie oślepiającego. Znaki tego typu są zbliżone wyglądem do tablic, mają analogiczne z nimi kształty, kolory, piktogramy itp. W miejscach bardziej niebezpiecznych lub wymagających wyższego poziomu uwagi stosuje się znaki o migającym świetle. Częstotliwość migania jest wówczas dostosowana do okoliczności, aby zagwarantować właściwą interpretację przekazywanych komunikatów i uniknąć pomyłek, zwłaszcza w przypadku stosowania wielu znaków świetlnych. Urządzenia emitujące znaki świetlne używane do oznakowania poważnego niebezpieczeństwa powinny znajdować się pod specjalnym nadzorem lub być wyposażone w lampę pomocniczą. Główną zaletą znaków dźwiękowych jest błyskawiczny przekaz komunikatu z możliwością dotarcia do wielu odbiorców. Istotne, by ich poziom głośności przewyższał hałas otoczenia i był słyszalny, ale jednocześnie nie powodował dyskomfortu lub bólu. Jednym z kodów przewidzianych w unijnej dyrektywie jest oznakowanie sygnału wzywającego do ewakuacji za pomocą dźwięku ciągłego.

Oznaczanie regałów

Dodatkowym typem są oznaczenia regałów o charakterze informacyjnym (a nie ostrzegawczym), które znacząco ułatwiają pracę i umożliwiają szybsze dotarcie do konkretnego towaru. Magazyny różnią się miedzy sobą pod względem organizacyjnym, dlatego każdy system oznakowania regałów jest projektowany indywidualnie Oznaczanie regałów może być realizowane z wykorzystaniem liter, cyfr lub kolorów i zależy od wielkości magazynu i specyfiki działalności firmy. Często stosuje się strukturę hierarchiczną, uwzględniającą jednostki od największych (np. alejka) do najmniejszych (np. miejsce paletowe). W tym systemie każdy element magazynu, od największego do najmniejszego, musi posiadać określone oznaczenie. W zależności od potrzeb można stosować etykiety półkowe, regałowe, szablony, tablice podwieszane czy kody kreskowe, szczególnie w nowoczesnych magazynach korzystających z systemu WMS.

Opakowania też potrzebują oznaczeń

Aby zyskać pewność, że każdy z przechowywany w magazynie zasobów zostanie szybko odnaleziony i zidentyfikowany, niezbędne jest właściwe oznakowanie pojemników. W przypadku skrzyń transportowych należy wykorzystać do tego celu etykiety o dużej odporności i trwałości, które nie ulegną uszkodzeniu w wyniku działania czynników zewnętrznych (takich jak otarcia, zderzenia albo środki myjące). Najlepiej, gdyby były wykonane z wytrzymałych tworzyw, takich jak PCV czy ABS, i dodatkowo zabezpieczone specjalnym laminatem, który zapewni ochronę przed uszkodzeniami oraz agresywnymi chemikaliami. Dzięki temu mamy pewność, że informacje zawarte na etykiecie będą przez wiele lat czytelne i nie będzie problemów z odczytaniem zawartych w nich danych.

Podsumowanie

Prawidłowe oznakowanie magazynu jest kluczowe dla jego skutecznego i bezpiecznego funkcjonowania. Pomaga ograniczać błędy, optymalizować procesy, zwiększa wydajność i kontrolę nad zapasami. To kluczowy element zarządzania logistyką, gwarantujący sprawną organizację magazynu. Brak dostosowania się do norm regulowanych przepisami prawa może skutkować występowaniem wielu niebezpiecznych sytuacji, podczas gdy właściwe oznakowanie stanowi bardzo skuteczny sposób na zapewnienie efektywnego działania magazynu i w efekcie – satysfakcji klienta.

Autor wpisu:

Monika Sojka - Specjalista ds. marketingu