Przepisy dotyczące urządzeń do składowania, które zwiększają bezpieczeństwo
W magazynach wielkopowierzchniowych – choć nie tylko, bo zasada ta dotyczy każdego pomieszczenia przeznaczonego do przechowywania towarów – niezwykle ważne jest przestrzeganie przepisów dotyczących urządzeń do składowania. Koniecznie należy również pamiętać o właściwym doborze takich urządzeń. W niniejszym artykule prezentujemy garść wskazówek dotyczących doboru i eksploatacji urządzeń, które będą pomocne w organizacji i wyposażaniu przestrzeni magazynowych.
Czym są urządzenia do składowania?
Na początek nieco teorii. Z definicji urządzenia do składowania to rozwiązania konstrukcyjne, które umożliwiają układanie, opieranie lub zawieszanie składowanych towarów w magazynie. Najpopularniejszym typem takich urządzeń są regały, czyli urządzenia o budowie przestrzennej wielopoziomowej, które są przeznaczone do składowania towarów bezpośrednio na ich elementach konstrukcyjnych lub przy wykorzystaniu dodatkowych urządzeń pomocniczych (np. półek). Istnieje wiele typów regałów: półkowe; paletowe (bezpółkowe, gdy towary składowane są bezpośrednio na elementach konstrukcyjnych regału); wspornikowe (ich budowa charakteryzuje się układem powtarzających się słupów bądź ram ze wspornikami lub podporami, z reguły przeznaczone są na produkty o nietypowych gabarytach); wjezdne i przejezdne (zbudowane z regałów tworzących korytarze, w których składowane są towary na paletach); przepływowe (grawitacyjne albo z napędem wymuszonym oraz z przemieszczaniem częściowo wymuszonym); przesuwne (wykorzystywane zwykle przy składowaniu dużych towarów w stosunkowo niewielkich ilościach); wsporcze (samonośne, które pełnią funkcję składowania towarów i jednocześnie stanowią konstrukcję nośną dla dachu i/lub ścian magazynu).
Kolejne urządzenia do składowania to stojaki (urządzenia o budowie przestrzennej stałej, przeznaczone do składowania towarów, które opierane są bezpośrednio o elementy konstrukcyjne, m.in. słupkowe; szczelinowe; gniazdowe; pryzmowe itd.); wieszaki (urządzenia o budowie przestrzennej przeznaczone do składowania, które służą do bezpośredniego lub pośredniego zawieszania przedmiotów na przystosowanych do tego elementach konstrukcyjnych, m.in. stojące jedno- lub dwustronne; przyścienne; podwieszane); podkłady (urządzenia drewniane, metalowe itp., które umożliwiają składowanie towarów wewnątrz i na zewnątrz obiektu, z zachowaniem określonej odległości od podłoża); zasieki (urządzenia o budowie przestrzennej mocowane do posadzki wewnątrz lub na zewnątrz budynku magazynowego, przeznaczone do składowania materiałów luzem).
Przepisy zwiększają bezpieczeństwo
Poza odpowiednim doborem urządzeń do składowania do funkcji, które mają spełniać w magazynie, konieczne jest spełnienie niezbędnych wymagań prawnych i zapewnienie bezpieczeństwa pracy w otoczeniu tych urządzeń. Pamiętajmy, że odpowiedzialność za bezpieczeństwo oraz zapewnienie zgodności z przepisami prawa ponosi zarówno użytkownik systemów magazynowych, jak ich dostawca/projektant/konstruktor. Jeżeli jednak pojawiające się nieprawidłowości związane są z niewłaściwą eksploatacją, odpowiedzialność ponosi wyłącznie użytkownik. Kluczowe jest takie zaprojektowanie i wykonanie urządzeń do składowania, by zapewniały bezpieczeństwo nie tylko przechowywanym produktom, ale również pracownikom obsługującym magazyn. W przypadku instalacji regałowych koniecznie należy zwrócić uwagę na: dopuszczalne obciążenia regałów i posadzki; zapewnienie stateczności instalacji; właściwą organizację czynności ładunkowych, szczególnie w przypadku wykorzystania zmechanizowanych (silnikowych) środków transportu.
Regały wolnostojące powinny być wyposażone w tabliczkę zawierającą informacje identyfikujące producenta, dopuszczalne obciążenie oraz instrukcję dotyczącą transportu, montażu i użytkowania regałów. Dodatkowo dla regałów dopuszczonych do eksploatacji ich producent powinien wystawić zaświadczenie zawierające dane wytwórcy, nazwa i oznaczenie regału, rok produkcji z numerem fabrycznym oraz zakres przeprowadzonych badań i ich wyniki, a także stwierdzenie zgodności badań z Polskimi Normami.
Polskie normy a przepisy
Poza wymogiem zapewnienia odpowiednio wytrzymałej i stabilnej konstrukcji regałów i ochrony przed ich przewróceniem się nie istnieją inne przepisy dotyczące urządzeń do składowania materiałów. W związku z tym projektanci i pracodawcy korzystający z instalacji do składowania powinni stosować się do wymagań zawartych w Polskich Normach, a w szczególności do następująych:
- PN-M-78321:1988 – Regały magazynowe wolno stojące. Wymagania i badania.
- PN-88/M78320 – Urządzenia do składowania. Regały magazynowe. Nazwy, określenia, podział i symbole.
- PN-88/M78321 – Regały magazynowe wolno stojące. Wymagania i badania.
- PN-88/M78322 – Urządzenia do składowania. Regały magazynowe. Parametry podstawowe.
- PN-M-78325:1988P – Urządzenia magazynowe do składowania. Stojaki magazynowe pryzmowe. Wymagania i badania.
Oprócz wymienionych funkcjonują następujące normy, które konstruktor musi uwzględnić:
- PN-EN 15620:2010P – Stalowe statyczne systemy składowania – Regały paletowe o zmiennej konfiguracji – Tolerancje, odkształcenia i luzy manipulacyjne.
- PN-EN 15629:2010P – Stalowe statyczne systemy składowania – Specyfikacja urządzeń do składowania.
- PN-EN 15635:2010/Ap1:2011 – Stalowe statyczne systemy składowania. Zastosowanie i utrzymanie urządzeń do składowania.
- PN-EN 15512:2011P – Stalowe statyczne systemy składowania. Regały paletowe o zmiennej konfiguracji. Zasady projektowania konstrukcji.
- PN-EN 15095+A1:2012P – Regały przejezdne paletowe i półkowe, obrotowe i okrężne oraz ze sprzętem podnoszącym, z napędem mechanicznym. Wymagania bezpieczeństwa.
- PN-EN 528:2012P – Układnice. Wymagania bezpieczeństwa.
Przed kupnem określonych regałów warto upewnić się, że spełniają one określone wymagania wyszczególnione w powyższych normach.
Zasady i zdrowy rozsądek
Równie istotne jak sprawdzenie zgodności produktu z obowiązującymi normami jest stosowanie się do zakazów dotyczących użycia regałów, związanych z ich przeciążaniem, samodzielną naprawą uszkodzonych elementów lub zmianą ich konfiguracji (np. zmianą rozstawu elementów konstrukcyjnych); ustawianiem na regałach produktów w uszkodzonych opakowaniach, paletach lub kontenerach; przeciążanie środków transportu stosowanych w pracach magazynowych; a także dokonywaniem jakichkolwiek prac bez wygrodzenia miejsca pracy. Wszystkie urządzenia przeznaczone do składowania materiałów (w tym: regały, stojaki, palety), a także stropy i podłogi, na których składowane są materiały, powinny mieć określone maksymalne dopuszczalne obciążenie gwarantujące, że składowanie będzie bezpieczne, że nie nastąpi uszkodzenie czy przewrócenie się regału. Przy określaniu wytrzymałości regałów ustawionych w konkretnym pomieszczeniu należy uwzględnić również wytrzymałość stropu i podłogi, na której są one ustawione. W ten sposób można zabezpieczyć się przed sytuacją, w której regał wytrzymuje obciążenie, za to pęka mocowanie, co powoduje zawalenie się konstrukcji. Oprócz spełnienia szczegółowych wymagań na etapie konstruowania urządzeń do składowania ważne jest regularne kontrolowanie ich stanu technicznego, przeprowadzane przez kompetentne osoby o niezbędnych kwalifikacjach. W ten sposób można znacznie wydłużyć czas bezpiecznej eksploatacji regałów, a także uniknąć wypadków.
Autor wpisu:
